F. Scott Fitzgerald viết The Great Gatsby vào năm 1925 - một thời đại gọi là "Roaring Twenties" của nước Mỹ: thời jazz vang khắp các sảnh tiệc, phụ nữ uống rượu công khai, và mọi giá trị đạo đức đều mặc đồ tuxedo để đi party.
Và giữa khung cảnh đó, anh chàng Jay Gatsby xuất hiện. Một kẻ không có gốc gác danh giá, không có tiền sẵn từ cha mẹ, nhưng lại có cả một dinh thự tổ chức tiệc tùng liên tù tì và đủ loại rượu để cho Bộ Y tế thời đó khỏi cần kiểm dịch. Ai cũng đến dự tiệc của Gatsby, nhưng không ai thực sự biết anh là ai.
Tôi đọc cuốn này lần đầu sau khi từng lỡ "mơ giàu" vài lần nhưng vẫn về nhà nấu mì gói, nhìn thấy Gatsby và thấy thương. Không phải vì anh giàu, mà vì anh... ngây thơ. Đúng rồi, ngây thơ hơn cả tôi thời mới crush cô bạn cùng lớp hồi cấp 3.
Gatsby - một kẻ mộng mơ giữa thời đại máy đếm tiền
Điều khiến Gatsby "vĩ đại" không phải là khối tài sản khổng lồ của anh ấy (nếu vậy thì Elon Musk vĩ đại lắm rồi). Mà là vì trong anh tồn tại một niềm tin mãnh liệt vào giấc mơ - đặc biệt là giấc mơ tình yêu.
Daisy, người con gái mà Gatsby yêu, lại lấy chồng là Tom - một tên giàu, cổ hủ, và... hơi giống mấy idol nổi bần bật trên Phở bò và Tóp tóp: hay lên giọng đạo đức nhưng chuyên ngoại tình. Gatsby không chịu chấp nhận điều đó. Anh xây nhà gần nhà Daisy, tổ chức tiệc mỗi đêm chỉ mong một ngày Daisy sẽ bước vào. Và khi cơ hội đến, anh ấy muốn... quay lại quá khứ, khi tình yêu của hai người còn trinh nguyên như bánh bao mới hấp.
Nghe hơi tội mà cũng hơi... ảo tưởng, đúng không?
Nick - ông bạn thân kiêm người kể chuyện bất đắc dĩ
Truyện được kể qua lời của Nick Carraway, một anh chàng miền Trung Tây nước Mỹ, chuyển đến New York để làm môi giới chứng khoán. Nick là kiểu người ít nói, hay quan sát, và có chút... văn vở như chúng ta mỗi lần viết caption cho ảnh Instagram.
Nick chính là người kết nối mọi nhân vật trong truyện. Anh không phải người phán xét, nhưng trong những dòng miêu tả mỉa mai nhẹ, ta thấy rõ sự thất vọng về xã hội thời đó - một xã hội mà đồng tiền che mắt tình yêu, đạo đức, và cả sự thật.
"Cái kết" - đau mà không ồn ào
Không spoil nhiều, nhưng tôi chỉ nói thế này: nếu bạn mong Gatsby và Daisy tái hợp như phim Hàn, thì xin lỗi, đời không như mơ - và Fitzgerald không viết truyện ngôn tình.
Cái kết khiến tôi nhớ lại những lần từng cố níu giữ điều gì đó đã chết - một mối quan hệ, một cảm xúc, hay thậm chí là một phiên bản cũ của chính mình. Nhưng rồi, như Nick từng nói:
"So we beat on, boats against the current, borne back ceaselessly into the past."
Tiếng Việt:
Ta cứ tiếp tục chèo lái, như những con thuyền ngược dòng, bị cuốn trở về mãi mãi trong quá khứ.
Đọc "Gatsby vĩ đại" ở tuổi nào thì hiểu?
- Ở tuổi đôi mươi, bạn sẽ thấy Gatsby cool, nhà giàu, tiệc tùng sang chảnh.
- Ở tuổi ba mươi, bạn thấy Gatsby... cô đơn.
- Ở tuổi bốn mươi, chắc bạn sẽ thấy Daisy không đáng để theo đuổi, và thấy cái gọi là "giấc mơ Mỹ" đã được dát vàng bằng... sự ảo tưởng.
Kết
Đọc xong The Great Gatsby, bạn không ra khỏi phòng với ước mơ làm giàu như Gatsby đâu. Bạn chỉ thấy... làm giàu vì tình yêu có khi lại là con đường đi lòng vòng. Nhưng cũng nhờ vậy, cuốn sách này khiến mình thấm thía hơn bao giờ hết: có những giấc mơ đẹp vì nó không trở thành hiện thực. Có những người vĩ đại, không phải vì họ thành công - mà vì họ dám mơ, dám sống và... dám yêu một cách vụng về.